Wetens(w)aardigheden over de Velowinkel aan het Luttik Oudorp 78
De slogan ‘Een kind kan de wasch doen’ is helemaal ingeburgerd in onze taal. Veel minder bekend is dat deze uitspraak bedacht is als reclameslogan door het wasmachinebedrijf Velo. De wasmachine werd rond 1900 uit Amerika gehaald maar was daardoor erg duur. Het idee ontstond om de wasmachine in Nederland te produceren. Het eerste exemplaar is een houten kuip met een mechaniek, gemaakt van fietsonderdelen, dat met een handslinger een ‘wasbeweger’ in het sop laat meebewegen. Dat ging zo makkelijk dat zelfs een kind voortaan de was kon doen.
Hoezo Vélo?
De naam heeft de fabriek te danken aan dat eerste prototype, gemaakt van fietsonderdelen (Vélo is fiets in het Frans). Het fabriceren en exporteren van de ‘Velo wasmachines’ vond eerst plaats in Rotterdam (1901) en werd vanaf 1926 in Barendrecht gedaan. Het bedrijf groeide snel en opende in 1938 haar honderdste eigen filiaal in Nederland. In Alkmaar was de Velowinkel van ca. 1900 tot 1950 in het pand gehuisvest waar nu De Sociëteit onderdak heeft.
Het wassen met de hand
Wassen met de hand
‘Voordat Velo met zijn wasmachines kwam, moesten vrouwen alle was met de hand doen. Water warmen op het fornuis, de vuile was met zeep in een kuip gooien en dan stampen om het vuil eruit te drijven. Daarna moesten de hardnekkige vlekken op de wasplank eruit geschrobd worden. Dan alles uitspoelen, door de wringer halen en vervolgens drogen. Dat was zwaar werk, hoor. En ze kregen behoorlijk pijnlijke handen van al dat water met zeep.’ Vertelt meneer Visser in een artikel in het Reformatisch Dagblad (2015).
Velo wasch- en wringmachines, Luttik Oudorp 78
De komst van de wasmachines vanaf 1901 betekende een grote verbetering voor de Nederlandse huisvrouwen. Ze hoefden alleen nog maar heet water in de kuip te gieten, samen met de vuile was en de zeep, en vervolgens zo’n tien minuten alleen maar een hendel op het deksel heen en weer te bewegen. Maar er kwam nog steeds veel handwerk bij kijken en wasmachines waren in het begin ook te duur voor ‘het gewone volk.’
De Velozaal in De Societeit
De achterste zaal in ontmoetingscentrum De Sociëtiet is de Velozaal genoemd, om de geschiedenis in ere te houden. In 2018 zullen in het kader van het project ‘Geheugen van de Binnenstad’ foto’s van vroeger worden uitvergroot en opgehangen in de gang bij de Velozaal, met teksten uit dit verhaal erbij. Anno 2018 is De Sociëteit alweer drie jaar onder de hoede van Stichting Binnenstadscentrum.
Bronvermelding
– Velobeheer.nl/geschiedenis
– Reformatisch Dagblad (rd.nl. Dick den Braber, 21-12-2015
– Holechistorie.nl/hazemeyer/49-holechistorie/530-velo-wasmachines
Heeft u ook persoonlijke verhalen of foto’s over Luttik Oudorp, Verdronkenoord of omgeving? U bent van harte welkom.
Meld u bij ons via telefoon, mail of loop eens binnen bij de Verhalentafel. Elke donderdagochtend tussen 10-12 uur
